Manoman Tumatir sun nuna damuwarsu kan yadda cutar Tuta Absoluta ta yi wa amfanin gona musamman Tumatir a baya-bayan nan illa, inda a halin yanzu ke shafar farashin amfanin gona a kasuwanni daban-daban na kasar nan.
Sun bayyana damuwarsu ne a wata tattaunawa daban-daban da suka yi da Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya ranar Lahadi a Legas.
NAN ta ruwaito cewa, cutar Tuta Absoluta, wanda aka fi sani da Tumatir Leaf Miner, wani mummunan kwaro ne a noman tumatir da ke addabar yankin Turai, Afirka, yammacin Asiya da Kudancin Amurka da Amurka ta tsakiya, tare da tsutsa yana haifar da asara har zuwa 100% idan ba a kula da shi yadda ya kamata ba.
Tuta Absoluta na iya lalata noman tumatur a cikin sa’o’i 48 kadai, abin da ya sa manoma suka yi masa lakabi da cutar Ebola.
Yana iya haifuwa tsakanin tsararraki 10 zuwa 12 a cikin shekara guda, inda macensa na iya yin kwai kimanin 250 zuwa 300 a cikin rayuwarta.
Shugaban kungiyar masu noman tumatur da sarrafa tumatur na Najeriya, Rabiu Zuntu, ya ce barkewar cutar a baya-bayan nan ta yi illa ga farashin kayan amfanin gona a kasuwannin cikin gida.
“Mamayar cutar Tuta Absoluta, wacce ta fara a farkon Maris, ta lalata wasu gonaki a Arewa, amma cutar cutar ba ta shafar tumatur sosai a lokacin damina, sai dai lokacin zafi, in ya yi kamari kamar na ‘yan kwanakin nan, kuma yana haifar da zafi a cikin kasa.
“Kafin barkewar cutar, ana sayar da kwandon tumatur ne tsakanin Naira 5,000 zuwa Naira 10,000, domin a hakika wannan lokaci ne na noman tumatir,” in ji Zuntu.
“Ba za a iya hana barkewar cutar Tuta Absoluta gaba daya ba saboda babu wanda zai iya hana faruwar zafi, amma muna iya daukar wasu matakan kariya don dakile yaduwarta.
A nasa bangaren, Shugaban kungiyar masu sarrafa Tumatir na Najeriya (TOPAN) Bola Oyeleke, ya ce barkewar cutar ba ta da wani tasiri a kan farashin tumatur domin amfanin gona ya riga ya fara girbi.
“A halin yanzu ana ci gaba da girbin tumatir a duk fadin kasar nan, don haka tasirin kwayar cutar Tuta Absoluta ba ta da kisa kamar yadda ake yi a lokacin bazara.
“Har yanzu muna iya ganin tumatur yana zuwa kasuwa a kullum, amma idan cutar ta ci gaba da faruwa, tabbas yana shafar amfanin gona da aka shuka.
(NAN)
